Ciechanowski Celestyn (1835–1906), lekarz, uczestnik powstania styczniowego, syn ziemianina Michała i Tekli z Mackiewiczów, ur. w Horłowie w pow. czausowskim w Mohilewszczyźnie, ukończył w r. 1852 gimnazjum w Mohilewie, medycynę w r. 1857 w Moskwie, po czym osiadł jako lekarz w Grodnie. W r. 1863 był naczelnikiem powstańczym miasta Grodna (»duszą organizacji, wielbiony, kochany przez młodzież, w samej rzeczy niepospolita osobistość« wedle Gieysztora) i lekarzem oddziałów powstańczych; uwięziony w czasie niesienia pomocy rannym powstańcom, osadzony w więzieniu w Grodnie, następnie w Wilnie, skazany został na karę śmierci przez rozstrzelanie, zmienioną jednak na 20 lat katorgi. W katordze w fabrykach Aleksandrowskich pod Irkuckiem był jednak tylko 4 lata, po czym przeznaczono go tam na głównego lekarza. Po kilkunastu latach przeniósł się do Irkucka, gdzie »zdobył sławę wielkiego filantropa«, lecząc najczęściej darmo i rozdając bezpłatnie lekarstwa. Zmarł w Irkucku 28 XII 1906. Matka jego była w r. 1863 więziona. – Z braci jego Jan (1827–1902), ukończywszy instytut rolniczy w Hory-Horkach, był urzędnikiem do szczególnych poruczeń przy gen. gub. Nazimowie w Wilnie, w r. 1863 również czynnym w organizacji powstańczej, uniknął jednak uwięzienia. Trzeci brat Fortunat, ksiądz, ur. w Horłowie w r. 1832, licencjat teologii, był profesorem języków i pisma św. w Seminarium duchownym w Wilnie. Po powstaniu, oparłszy się stanowczo biskupowi-odstępcy Żylińskiemu, musiał wyemigrować, pracował zrazu w parafii Schaerbeek pod Brukselą, gdzie wydał w r. 1877 dziełko pobożne w dziewięciu językach, później wyjechał do Chile; po krótkim pobycie w Conceptión i Santiago przeniósł się na podplebana do Valparaiso, gdzie wedle Domejki »wiele dobrego robi, szanowany i kochany od wszystkich, cnotliwy i uczony«. Powróciwszy do Europy, zmarł w Krakowie 30 IX 1882.
Portrety (fotografie) Celestyna i Jana C. u Gieysztora, Pamiętniki z l. 1857–1865, Wil. 1913, I 249, 251.
Gieysztor 1. c. 252, 390, 398, II 329; Talko-Hryncewicz, Z przeżytych dni, Kr., 236 i opowiadanie ustne; Klukowski, Lekarze zesłańcy po powstaniu 1863 (»Lekarz Wojsk.« 1927, IX nr 3); Archiwum Państwowe w Wilnie: Archiwum Murawjewskie, Specj. Komisja Śledcza dla Spraw Polit. 1864, nr 5; Officium SS. Hermagorae etc., Schaerbeek 1878; Domejko J., List do Odyńca (»Kłosy« 1880, nr 772, s. 245). Napis na nagrobku X. Fortunata C. na cmentarzu rakowickim w Krakowie. Listy tegoż do J. Domejki w Muzeum Mickiewicza w Paryżu.
Red.